โครงการฟื้นฟูป่า รักษาตาน้ำ

ป่าภูหลงเป็นป่าดงดิบผืนสำคัญแห่งเทือกเขาภูแลนคา เป็นป่าต้นน้ำลำปะทาว ลำน้ำใหญ่ที่ให้กำเนิดน้ำตกตาดโตน ก่อนไหลไปรวมกับแม่น้ำชี ซึ่งมีต้นน้ำกำเนิดจากป่าภูเขียว หล่อเลี้ยงชีวิตชาวชัยภูมิและชาวอีสานกว่าค่อนภูมิภาค แต่เมื่อช่วงเดือนเมษายน 2559 เกิดไฟป่าครั้งรุนแรงที่สุดในรอบ 12 ปี ซึ่งเกิดจากการจุดไฟเผาป่าถึง 2 ครั้ง เผาทั้งพื้นที่แปลงปลูกป่าและข้ามแนวกันไฟเข้ามาจุดไฟกลางใจป่าดิบแล้ง กินเนื้อที่เกือบ 3,000 ไร่ นับเป็นความสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่ หากคิดเป็นเงินก็จะเป็นเงินมหาศาล แต่หากคิดในแง่ชีวภาพแล้วแทบจะเมินค่าไม่ได้ ซึ่งหลังจากไฟไม้ป่า พื้นที่ป่าถูกเปิด แน่นอนว่าความร้อนจากแสงอาทิตย์ย่อมแผดเผาผิวดินเพิ่มมากขึ้น น้ำซับซึ่งสะสมในดิน ร่องหินแตก และชั้นหินผุย่อยย่อมระเหยเร็วมากขึ้น การปลูกฟื้นฟูป่าและแหล่งน้ำตามธรรมชาติ จึงจำเป็นที่จะต้องทำอย่างเร่งด่วน โดยการฟื้นฟูพื้นที่ฝายเก็บน้ำกุฎิ 11ห้วยร่องน้ำและขุนน้ำ ซึ่งครบคลุมพื้นที่ด้านตะวันตกของวัดป่ามหาวัน จำนวน 300 ไร่ และพื้นที่ป่าภูหลงซึ่งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติภูแลนคา จำนวน 1,000 ไร่ ซึ่งต้องใช้เวลาและความรู้ทางนิเวศวิทยาป่าไม้ในระดับสูง เพื่อวางแนวทางและแผนงานที่ดีพอที่จะฟื้นป่าให้กลับมาอุดมสมบูรณ์ จึงจำเป็นต้องมีการศึกษาโครงสร้างป่า ชนิดพันธุ์ไม้ และสิ่งแวดล้อมของป่าดั้งเดิม ทั้งนี้ก็เพื่อให้ต้นไม้ที่ปลูกมีความเหมาะสมกับสภาพพื้นที่และได้ทำหน้าที่เพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่ผืนป่าเพื่อรักษาแหล่งน้ำตามธรรมชาติ ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของต้นน้ำลำปะทาว ต้นธารสรรพชีวิตของเทือกเขาภูแลนคา นอกจากการฟื้นฟูป่าแล้ว การติดตามผลและบำรุงรักษาหลังการปลูก จะช่วยเพิ่มอัตราการอดตายของต้นไม้ที่ปลูกสูงขึ้น ตลอดทั้งการทำแนวกันไฟเพื่อป้องไฟไหม้ ซึ่งกระบวนการฟื้นฟูป่าทั้งระบบตั้งแต่การปลูก การติดตามดูแลรักษา และการทำแนวป้องกันไฟป่านั้น ควรคำนึงถึงความต่อเนื่องและความยั่งยืน จึงควรให้ความสำคัญต่อการจัดการอย่างยั่งยืน โดยการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนทั้งวัดป่ามหาวัน ชุมชนรอบป่าภูหลง และอุทยานแห่งชาติภูแลนคา เพื่อให้เกิดแนวร่วมของการดูแลรักษาป่าภูหลงในระยะยาว