รูปภาพ : CNVT THAILAND
กิจกรรมที่เกิดขึ้น
ในการดำเนินงานด้านการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ ชุมชนได้ร่วมกันขับเคลื่อนกิจกรรมสำคัญหลากหลายด้านอย่างเป็นระบบ ดังนี้
- กิจกรรมด้านการอนุรักษ์ - การสร้างฝายชะลอน้ำในลำห้วยบริเวณใกล้หมู่บ้าน เพื่อกักเก็บน้ำในฤดูฝนและใช้ในฤดูแล้ง ลดปัญหาการขาดแคลนน้ำทั้งในภาคการเกษตรและการอุปโภคบริโภคของชุมชน
- กิจกรรมด้านการควบคุมดูแล - การจัดทำแนวกันไฟโดยรอบพื้นที่ป่าชุมชน เพื่อลดความเสี่ยงจากไฟป่า โดยเฉพาะในช่วงฤดูแล้ง รวมถึงการจัดหาและจัดซื้ออุปกรณ์สำหรับการเฝ้าระวังและป้องกันไฟป่าให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
- กิจกรรมด้านการฟื้นฟู - การปลูกป่าเสริมในพื้นที่เสื่อมโทรมหรือพื้นที่ป่าที่ขาดความหลากหลาย เพื่อเพิ่มความสมบูรณ์ของระบบนิเวศ และเพิ่มพื้นที่สีเขียวให้กับป่าชุมชน
- กิจกรรมด้านการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติในป่าชุมชน - การส่งเสริมการปลูกพืชสมุนไพรพื้นถิ่นเพื่อใช้ในกระบวนการแปรรูปเป็นยาหอมสมุนไพร อันเป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มจากทรัพยากรธรรมชาติ และสร้างรายได้ให้แก่ชุมชนอย่างยั่งยืน
รูปภาพ : CNVT THAILAND
ผลกระทบที่เกิดขึ้น
- ป่าชุมชนอยู่ในช่วงฟื้นฟู มีทั้งพื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์และเสื่อมโทรม ชี้ให้เห็นถึงผลกระทบจากการใช้ทรัพยากรในอดีต
- การตั้งกฎระเบียบห้ามตัดไม้และล่าสัตว์ รวมถึงกิจกรรมฟื้นฟู เช่น ปลูกป่า สร้างฝายชะลอน้ำ และทำแนวกันไฟ ช่วยลดผลกระทบด้านความหลากหลายทางชีวภาพ และเพิ่มความยั่งยืนให้ระบบนิเวศ
- การปลูกพืชสมุนไพรในพื้นที่ป่า สะท้อนถึงแนวโน้มการใช้ประโยชน์อย่างสมดุลและไม่ทำลายธรรมชาติ
- ชุมชนมีความสัมพันธ์แน่นแฟ้นกับทรัพยากรธรรมชาติ การดำรงชีวิตขึ้นอยู่กับป่าเป็นหลัก โดยเฉพาะในเรื่องอาหารและวัตถุดิบ
- การมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการป่าและการกำหนดกติกา สะท้อนถึงการพัฒนาระบบการจัดการตนเองที่เข้มแข็ง
- การรณรงค์และจัดกิจกรรมเกี่ยวกับการอนุรักษ์ สร้างความรู้และความตระหนักในชุมชน เสริมสร้างความเป็นเจ้าของร่วมของทรัพยากร
ความสำเร็จที่ผ่านมา
ชุมชนบ้านห้วยหาดผ่านประสบการณ์ทางประวัติศาสตร์และการเปลี่ยนผ่านสำคัญหลายช่วง แม้จะเป็นช่วงเวลาแห่งความยากลำบาก แต่ชุมชนสามารถก้าวผ่านและปรับตัวได้อย่างเข้มแข็ง จากอาชีพหลักที่เคยปลูกข้าวโพด ชาวบ้านหันมาทำเกษตรอินทรีย์ ที่ต้องอาศัยทั้งความรู้ ความพยายาม และความร่วมมือ ด้วยพลังของความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียว ชุมชนสามารถเลิกปลูกข้าวโพดได้ทั้งหมด กลายเป็นพื้นที่เกษตรอินทรีย์อย่างสมบูรณ์ มีโครงสร้างสังคมที่ยึดโยงกันด้วยเครือญาติและจารีตประเพณีไทลื้อ ทั้งภาษา การแต่งกาย และวิถีชีวิตยังคงถูกรักษาไว้ในชีวิตประจำวัน ประเพณีต่างๆ เช่น การบวชป่า สืบชะตาแม่น้ำ ไม่เพียงเป็นพิธีกรรมทางจิตวิญญาณ แต่ยังเป็นเครื่องมือสำคัญในการรวมพลังชุมชนเพื่ออนุรักษ์ทรัพยากรและฟื้นฟูวัฒนธรรม ผ่านการบริหารจัดการโดยผู้นำที่มีวิสัยทัศน์ ทำให้เกิดการพัฒนาที่มั่นคงและยั่งยืน จากหมู่บ้านที่เคยเผชิญปัญหาหนี้สิน กลายเป็นชุมชนที่พึ่งพาตนเองได้ มีคุณภาพชีวิตดี และเปี่ยมด้วยความสุขในวิถีวัฒนธรรมของตนเอง
รูปภาพ : CNVT THAILAND
ผู้สนับสนุนโครงการ
ชุมชนได้รับการสนับสนุนจากหลากหลายภาคส่วน ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนกิจกรรมต่าง ๆ อย่างต่อเนื่อง ดังนี้
- มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา จังหวัดน่าน
- เครือข่ายรักป่าต้นน้ำ
- สำนักงานด้านความยั่งยืนและพัฒนาชุมชน
- เครือเจริญโภคภัณฑ์ (CP Group)
- สถาบันลูกโลกสีเขียว
- อุทยานแห่งชาติ (กรมป่าไม้)
- การประปานครหลวง
- เขื่อนสิริกิติ์
- กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
- โครงการไฟฟ้าหงสา
แผนการดำเนินงานในระยะต่อไป/สิ่งที่ต้องการสนับสนุน
เพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งในการอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าชุมชนให้มีความยั่งยืน ชุมชนมีแผนการดำเนินงานในระยะต่อไป พร้อมทั้งข้อเสนอด้านการสนับสนุน ดังนี้
- การจัดการทรัพยากรน้ำ - ดำเนินการสร้างฝายชะลอน้ำในลำห้วยบริเวณใกล้หมู่บ้าน เพื่อกักเก็บน้ำไว้ใช้ในฤดูแล้ง และลดปัญหาการขาดแคลนน้ำสำหรับการอุปโภคบริโภคและการเกษตร
- การป้องกันไฟป่า - จัดทำแนวกันไฟรอบพื้นที่ป่าชุมชนอย่างเป็นระบบ - จัดซื้อวัสดุอุปกรณ์ที่จำเป็นในการป้องกันไฟป่า เช่น วิทยุสื่อสาร เพื่อใช้ในพื้นที่ไม่มีสัญญาณโทรศัพท์มือถือ ขณะปฏิบัติภารกิจเฝ้าระวัง
- การฟื้นฟูและอนุรักษ์พื้นที่สีเขียว - ดำเนินการปลูกป่าเสริมบริเวณพื้นที่เสื่อมโทรม และส่งเสริมการปลูกพืชสมุนไพรในพื้นที่เหมาะสม เพื่อนำไปใช้ในการผลิต “ยาหอมสมุนไพร” ซึ่งเป็นองค์ความรู้ท้องถิ่น
- การพัฒนาแหล่งเรียนรู้และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ - ส่งเสริมและพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศในชุมชน - จัดทำและปรับปรุงเส้นทางศึกษาธรรมชาติ พร้อมพัฒนาเนื้อหาและข้อมูลประกอบ
รูปภาพ : CNVT THAILAND