← กลับไปหน้าฐานข้อมูล

ฐานข้อมูลนำเสนอเบื้องต้น (Profile)

ป่าชุมชนบ้านคลองระบัง

ภาพประกอบ

เกี่ยวกับโครงการ

ข้อมูลพื้นฐาน

ป่าชุมชนบ้านคลองระบัง ตั้งอยู่ที่ ตำบลมิตรภาพ อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี และเป็นพื้นที่ป่าชุมชนที่ได้รับการขึ้นทะเบียนตั้งแต่ปี 2562 มีเนื้อที่ประมาณ 935 ไร่ 0 งาน 60 ตารางวา และอยู่ภายใต้กฎหมาย พ.ร.บ. ป่าไม้ พ.ศ. 2484 ป่าชุมชนแห่งนี้ถูกจัดตั้งขึ้นเนื่องจากความท้าทายจากความเสี่ยงจากการถูกบุกรุกป่า ที่ทุกคนในชุมชนใช้เป็นแหล่งอาหารและเอื้อประโยชน์ทางนิเวศน์ที่สมบูรณ์ต่อการดำรงชีวิต ทำให้เกิดความร่วมมือกันเองในการดูแลรักษาพื้นที่ มีความตระหนักที่จะรักษาสภาพแวดล้อมให้คงอยู่เพื่อให้เหมาะต่อการอยู่อาศัยของทุกคนในชุมชน เนื่องจากอยู่ไม่ไกลจากกรุงเทพฯและปริมณฑลมากนัก จึงเริ่มมีคนวัยเกษียณอพยพเข้ามาพักอาศัยในพื้นที่เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ รวมถึงโรงแรม ที่พัก หรือบ้านพักตากอากาศ ร้านอาหาร ร้านกาแฟ ก็มีจำนวนเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง

ป่าชุมชนบ้านคลองระบังมีศักยภาพในการอนุรักษ์และพัฒนาเพื่อชุมชนในหลายด้าน

การอนุรักษ์: การดูแลรักษาความหลากหลายทางชีวภาพและระบบนิเวศของป่าชุมชนเป็นสิ่งสำคัญ มีแนวทางที่ใช้กัน เช่น การปลูกป่าเสริม การป้องกันไฟป่า และการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในการดูแลพื้นที่ป่า

การใช้ประโยชน์เพื่อชุมชน: ป่าชุมชนสามารถเป็นแหล่งทรัพยากรที่ยั่งยืนสำหรับชุมชน เช่น การใช้สมุนไพรพื้นบ้าน การทำเกษตรแบบผสมผสาน และการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ซึ่งช่วยสร้างรายได้ให้กับคนในพื้นที่

แนวทางการพัฒนาอย่างยั่งยืน : การบริหารจัดการป่าชุมชนต้องมีการวางแผนที่สมดุลระหว่างการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์ เช่น การกำหนดเขตพื้นที่อนุรักษ์และเขตใช้สอย การให้ความรู้แก่ชุมชนเกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ และการสนับสนุนโครงการที่ช่วยเพิ่มพื้นที่สีเขียวของประเทศ

ปัญหาที่เกิดขึ้น

  • ความแห้งแล้งที่เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆทำให้ขาดแคลนแหล่งน้ำบนภูเขา สัตว์ป่าหลายชนิดจึงเริ่มบุกรุกเพื่อหาแหล่งน้ำและอาหารในพื้นที่เกษตรกรรมและที่อยู่อาศัยของชาวบ้าน
  • การขาดงบประมาณในการบริหารจัดการ ป่าชุมชนและการตรวจการณ์ที่ขาดประสิทธิภาพเนื่องจากเป็นป่าชุมชนที่มีพื้นที่กว้าง และพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขามีความลาดชัน
  • ขาดความรู้และความเข้าใจ ในชนิดของพืช สัตว์ และทรัพยากรต่างๆ เนื่องจากยังไม่มีการสำรวจ วิเคราะห์และจำแนกอย่างเป็นระบบ

พันธกิจ/วัตถุประสงค์ของโครงการ

เพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์ป่าโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน

  1. อนุรักษ์และดูแลรักษาพื้นที่ป่า เพื่อป้องกันการบุกรุกและคงความสมบูรณ์ของระบบนิเวศที่เป็นแหล่งอาหารและทรัพยากรของชุมชน
  2. สร้างความตระหนักและความร่วมมือของชุมชน ในการรักษาสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ
  3. รองรับการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและการขยายตัวของที่อยู่อาศัย เช่น การย้ายถิ่นของผู้สูงอายุและการเติบโตของธุรกิจในพื้นที่
  4. รักษาสมดุลระหว่างการพัฒนาและการอนุรักษ์ เพื่อให้ชุมชนสามารถอยู่อาศัยร่วมกับธรรมชาติได้อย่างยั่งยืน

รายละเอียดโครงการ

กิจกรรมที่จะทำ

ป่าชุมชนบ้านคลองระบังมีศักยภาพในการฟื้นฟูป่า สร้างรายได้ให้ชุมชน และส่งเสริมการมีส่วนร่วมของคนในพื้นที่ โดยมีแนวทางที่น่าสนใจดังนี้:

  • การฟื้นฟูป่า: มีการดำเนินโครงการปลูกป่าเพื่ออนุรักษ์และฟื้นฟูระบบนิเวศ เช่น การปลูกต้นไม้พื้นเมือง การป้องกันไฟป่า และการฟื้นฟูป่าต้นน้ำ ซึ่งเป็นแนวทางสำคัญในการรักษาความหลากหลายทางชีวภาพ.
  • การสร้างรายได้ให้ชุมชน: ป่าชุมชนสามารถเป็นแหล่งรายได้ที่ยั่งยืน เช่น การใช้ทรัพยากรป่าอย่างมีความรับผิดชอบ การส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ และการพัฒนาอุตสาหกรรมชุมชนที่เกี่ยวข้องกับผลิตภัณฑ์จากป่า เช่น สมุนไพรและหัตถกรรมพื้นบ้าน
  • การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของคนในพื้นที่: มีการจัดกิจกรรมเพื่อให้ชุมชนมีบทบาทในการดูแลป่า เช่น โครงการฝึกอบรมเกี่ยวกับการจัดการป่าชุมชน การสร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างชุมชน และการสนับสนุนให้คนรุ่นใหม่เข้ามามีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ

ผลกระทบที่เกิดขึ้น (ด้าน ecological และสังคม)

ป่าชุมชนบ้านคลองระบังมีผลกระทบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมในหลายด้าน

ผลกระทบทางสังคม: การจัดตั้งและดูแลป่าชุมชนช่วยสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชน โดยส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ นอกจากนี้ยังช่วยสร้างรายได้ให้กับคนในพื้นที่ผ่านกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์และการใช้ทรัพยากรป่าอย่างยั่งยืน

ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม: ป่าชุมชนมีบทบาทสำคัญในการรักษาความหลากหลายทางชีวภาพและลดผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การฟื้นฟูป่าช่วยเพิ่มพื้นที่สีเขียว ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และช่วยป้องกันการพังทลายของดิน

ความสำเร็จที่ผ่านมา

ป่าชุมชนบ้านคลองระบังมีเรื่องราวความสำเร็จที่น่าสนใจ โดยเฉพาะด้านการอนุรักษ์และการพัฒนาเพื่อชุมชน หนึ่งในโครงการที่ได้รับการกล่าวถึงคือ โครงการ "กล้ายิ้ม 2567" ซึ่งเป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมการปลูกต้นไม้และการมีส่วนร่วมของชุมชนในการดูแลป่า โดยเฉพาะการปลูกฝังให้เยาวชนในพื้นที่มีความเข้าใจและตระหนักถึงความสำคัญของทรัพยากรป่าไม้ที่ชุมชนช่วยกันอนุรักษ์และฟื้นฟู มีการติดตั้งบ่อน้ำซึ่งทำจากวงซีเมนต์เพื่อให้น้ำกับสัตว์ในช่วงหน้าแล้ง ช่วยให้สัตว์ป่าไม่จำเป็นต้องออกหาแหล่งน้ำนอกพื้นที่ป่าซึ่งจะก่อให้เกิดความเสี่ยงทั้งต่อสัตว์ป่าและประชาชนที่อาศัยอยู่โดยรอบ มีการติดตั้งกล้องดักถ่ายภาพสัตว์ป่าอัตโนมัติ ( Camera Trap ) ที่ช่วยให้สามารถบันทึกภาพสัตว์ป่าที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ได้เป็นจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นนกชนิดต่างๆ วัวกระทิง, หมี, จิ้งจอก, หมูป่า, เสือลายเมฆ ฯลฯ ซึ่งแสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่ไม่แพ้ป่าอนุรักษ์ อันแสดงถึงความสำเร็จจากการร่วมมือกันอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าของชุมชนได้เป็นอย่างดี

แผนการดำเนินงานในระยะต่อไป/สิ่งที่ต้องการสนับสนุน

แผน 5 ปี ป่าชุมชนบ้านคลองระบัง

1. กิจกรรมด้านการอนุรักษ์

1.1) การลาดตระเวน

1.2) การทำแนวกันไฟ

1.3) การนำขนบธรรมเนียมประเพณี ภูมิปัญญาในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมาส่งเสริมใหเ้กิดกิจกรรม เช่น การบวชป่า

1.4) ติดตั้งกล้อง Camera trap

2. กิจกรรมด้านการฟื้นฟู

2.1) การปลูกป่า

2.2) การเพาะชำกล้าไม้ในชุมชน

2.3) เพิ่มแหล่งน้ำให้สัตว์ป่า

2.4) การสร้างฝายมีชีวิต

3. กิจกรรมด้านการพัฒนา

3.1) พัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์โดยชุมชน

3.2) การพัฒนาด้านนการเรียนรู้เพื่อการศึกษา เช่น สำรวจพันธุ์ไม้และทำป้ายชื่อต้นไม้ ทำทะเบียนสัตว์ ป่า

3.3) การพัฒนาสิ่งอำนวยความสะดวกในป่าชุมชน เช่น เส้นทางศึกษาธรรมชาติ ศาลาที่พักตามจุดลาดตระเวน

4. ด้านการควบคุมดูแล

4.1) การกำหนดข้อบังคับป่าชุมชน

4.2) การประชุมคณะกรรมการป่าชุมชน และติดตามผลการดำเนินกิจกรรมผ่านกลุ่มไลน์

4.3) การกำหนดแผนและทบทวนแผนปฏิบัติการประจำปี

5. ด้านการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติในป่าชุมชน

5.1) การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์

5.2) เป็นแหล่งศึกษาเรียนรูธรรมชาติ เช่น งานวิจัยเรื่องพืชหรือสัตว์ป่า

5.3) การพักผ่อนหย่อนใจในป่าชุมชน

5.4) การเก็บของป่า

5.5) การใช้ประโยชน์จากไม้

6. ด้านการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์

6.1) จัดทำแผ่นป้าย

6.2) สื่อออนไลน์ เช่น Facebook, tiktok

7.เป้าหมายและผลสำเร็จที่อยากจะเห็นใน 5 ปีข้างหน้า

7.1) สามารถเพิ่มจำนวนพื้นที่ป่าชุมชน

7.2) ชุมชนสามารถใชประโยชน์จากป่าได้อย่างยั่งยืน

7.3) ป่ามีความอุดมสมบูรณ์และมีความหลากหลายทางชีวภาพและเป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร

7.4) มีแหล่งน้ำและอาหารเพียงพอสำหรับสัตว์ป่า

7.5) เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์และแหล่งศึกษาเรียนรู้ธรรมชาติ

ภาพป่าชุมชนฯ

ภาพประกอบ

ภาพประกอบ

ภาพประกอบ

ภาพประกอบ

ภาพประกอบ

ภาพประกอบ

เว็บไซต์

เรียกดู

Facebook Page

เรียกดู