บ้านห้วยหินลาดใน อ.เวียงป่าเป้า จ.เชียงราย

รูปภาพ : The Cloud

กิจกรรมที่เกิดขึ้น

1. การจัดการป่า
- ใช้ประเพณี ความเชื่อดั้งเดิม และกฎหมาย เป็นแนวทางในการวางกติกาชุมชนและการจัดการป่าร่วมกัน - กติกาและข้อห้าม เช่น ห้ามทำไร่บริเวณป่าต้นน้ำ ห้ามตัดไม้จากป่าสะดือหรือป่าช้า ห้ามเลื่อยไม้ขายหรือนำออกนอกหมู่บ้าน - การใช้ไม้เพื่อการสร้างบ้านต้องได้รับอนุญาตจากคณะกรรมการหมู่บ้านและใช้ทรัพยากรอย่างเหมาะสม
2. การอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าไม้
- ชุมชนร่วมกันป้องกันไฟป่าและสร้างแนวกันไฟเป็นประจำทุกปี
3. การแลกเปลี่ยนเรียนรู้
- จัดกิจกรรม Workshop และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ แต่ยังไม่เปิดเป็นชุมชนท่องเที่ยวอย่างเป็นทางการ

รูปภาพ : The Cloud

ผลกระทบที่เกิดขึ้น

1. การใช้ความเชื่อและกติกาชุมชนในการจัดการป่า ช่วยลดการบุกรุกและการใช้ทรัพยากรธรรมชาติเกินความจำเป็น ทำให้ป่าต้นน้ำและพื้นที่สำคัญยังคงความสมบูรณ์
2. มาตรการป้องกันไฟป่าและการสร้างแนวกันไฟ มีส่วนช่วยลดการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ และรักษาระบบนิเวศให้อยู่ในภาวะสมดุล
3. การฟื้นฟูป่าและการควบคุมการใช้ไม้ในหมู่บ้าน ช่วยรักษาทรัพยากรป่าไม้ให้ยั่งยืน
4. การวางกติกาชุมชนและใช้ประเพณีเป็นเครื่องมือในการบริหารจัดการ สร้างความร่วมมือและวินัยในชุมชน
5. การมีคณะกรรมการหมู่บ้านดูแลการใช้ทรัพยากร ช่วยให้เกิดความโปร่งใสและความเป็นธรรม
6. กิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทำให้เกิดการถ่ายทอดองค์ความรู้ระหว่างชุมชน และเสริมสร้างความภาคภูมิใจในอัตลักษณ์ของชุมชน
7. ส่งเสริมความเข้มแข็งของชุมชนจากภายใน โดยไม่ต้องพึ่งพาการจัดการจากภายนอกมากนัก

รูปภาพ : The Cloud

ความสำเร็จที่ผ่านมา

ในช่วงปี 2529 - 2531 ชุมชนห้วยหินลาดเผชิญแรงกดดันจากนโยบายสัมปทานป่าไม้และการประกาศเขตป่าสงวนทับพื้นที่ดั้งเดิม ส่งผลให้ระบบนิเวศเสียหายและชุมชนขาดหลักประกันสิทธิในที่ดิน ชาวบ้านจึงรวมตัวกันปรับเปลี่ยนจากการจัดการทรัพยากรด้วยความเชื่อ สู่ระบบกฎระเบียบที่มีโครงสร้างชัดเจนมากขึ้น เพื่อเป็นต้นแบบของการอยู่ร่วมกับป่าอย่างสมดุล และเพื่อสร้างความเข้าใจแก่ภาครัฐและสังคมภายนอก การดำเนินการของชุมชนห้วยหินลาดในนับเป็นตัวอย่างของการจัดการทรัพยากรธรรมชาติที่เกิดจากภูมิปัญญาท้องถิ่น ความร่วมมือในชุมชน และความสามารถในการปรับตัวท่ามกลางบริบททางนโยบายที่เปลี่ยนแปลง โดยไม่ละทิ้งวัฒนธรรมและจิตวิญญาณของปกาเกอะญอ ส่งผลให้ผืนป่ากว่า 10,000 ไร่ ยังคงได้รับการดูแลรักษาอย่างเข้มแข็งจากชุมชนขนาดเล็กที่มีเพียงไม่กี่ครัวเรือน และชุมชนยังได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวาง ทั้งในระดับประเทศและระดับนานาชาติ อาทิ รางวัลลูกโลกสีเขียว และ United Nations Forest Hero Award ซึ่งสะท้อนถึงแบบอย่างของการอยู่ร่วมกันระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติอย่างสมดุลและยั่งยืน

รูปภาพ : The Cloud

ผู้สนับสนุนโครงการ

ชุมชนได้รับการสนับสนุนจากหลากหลายภาคส่วน ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนกิจกรรมต่าง ๆ อย่างต่อเนื่อง ดังนี้

1. องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.)
2. มูลนิธิพัฒนาภาคเหนือ
3. เครือข่ายกลุ่มเกษตรกรภาคเหนือ
4. เครือข่ายกะเหรี่ยงเพื่อวัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อม

แผนการดำเนินงานในระยะต่อไป/สิ่งที่ต้องการสนับสนุน

1. พัฒนาศักยภาพเยาวชน
- ส่งเสริมการเรียนรู้และบทบาทของเยาวชนในการสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น และมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรของชุมชน
2. พัฒนาเป็นหมู่บ้านโฮมสเตย์
- ยกระดับศักยภาพด้านการท่องเที่ยวชุมชน เพื่อสร้างรายได้เสริมควบคู่กับการอนุรักษ์วิถีชีวิตและธรรมชาติ
3. การศึกษาดูงาน / การอบรม / การจัดการภายในชุมชน
- สนับสนุนโอกาสในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับพื้นที่อื่น ๆ รวมถึงการจัดฝึกอบรมพัฒนาองค์ความรู้ในด้านต่าง ๆ ที่จำเป็นต่อชุมชน
4. การพัฒนาผลิตภัณฑ์สินค้าชุมชน
- พัฒนาคุณภาพและบรรจุภัณฑ์ของผลิตภัณฑ์ เช่น ผ้าทอ น้ำผึ้ง ผลิตภัณฑ์สมุนไพร เพื่อเพิ่มมูลค่าและขยายตลาด
5. การดูแลและฟื้นฟูป่า
- ฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพด้วยการปลูกพืชสมุนไพร ไม้ดอก และไม้ใช้สอยในป่าชุมชน เพื่อรักษาสมดุลระบบนิเวศ
6. การจัดการน้ำในป่า
- สร้างแหล่งน้ำเล็กๆ ตามป่าและภูเขา เพื่อช่วยให้สัตว์ป่าและผึ้งมีแหล่งน้ำในช่วงหน้าแล้ง และรักษาความชุ่มชื้นในระบบนิเวศ
7. ติดตั้งกล้องในพื้นที่ป่า
- ต้องการการสนับสนุนกล้องสำหรับติดตั้งในป่าชุมชน เพื่อใช้ในการเฝ้าระวังไฟป่า และเก็บข้อมูลด้านความหลากหลายของสัตว์ป่าในพื้นที่

รูปภาพ : The Cloud