← กลับไปหน้าฐานข้อมูล

ฐานข้อมูลนำเสนอเบื้องต้น (Profile)

ป่าชุมชนบ้านมวกเหล็กใน

ภาพประกอบ

เกี่ยวกับโครงการ

ข้อมูลพื้นฐาน

ป่าชุมชนบ้านมวกเหล็กใน มีพื้นที่รวมทั้งสิ้น 476-0-31 ไร่ ได้รับการจัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติป่าชุมชน พ.ศ. 2562 โดยมีคณะกรรมการจัดการป่าชุมชนเป็นผู้ดำเนินงานบริหารจัดการร่วมกับราษฎรในชุมชน หน่วยงานของรัฐ และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภายใต้แนวทางการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ ฟื้นฟู ดูแลรักษา และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรในป่าชุมชน ปัจจุบันชุมชนยังคงร่วมมือกันดูแลรักษาป่าชุมชนอย่างต่อเนื่อง โดยมีการดำเนินงานในหลากหลายด้าน โดยมีการจัดลาดตระเวนพื้นที่ป่าเป็นประจำทุกเดือน เพื่อป้องกันไฟป่าและการบุกรุกพื้นที่ อนุรักษ์และฟื้นฟูป่าทำการเพาะกล้าไม้จากเมล็ดพันธุ์ในพื้นที่ เพื่อการขยายพันธุ์อย่างเหมาะสม ตามข้อกำหนดให้ใช้เฉพาะพันธุ์ไม้ท้องถิ่น ให้ความสะดวกแก่ผู้ที่เข้ามาศึกษาวิถีชีวิตสัตว์และพืชในพื้นที่เขาหินปูน จัดกิจกรรม เพื่อสร้างความรู้ ความเข้าใจ และปลูกจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์ให้แก่เยาวชน มีการศึกษาและจัดเก็บข้อมูล เพื่อเผยแพร่ผ่านช่องทางสื่อสารต่าง ๆ เพื่อสร้างความตระหนักในหมู่ประชาชนถึง ความสำคัญของการอนุรักษ์ป่า อย่างต่อเนื่องเป็นเวลาหลายปี และเพื่อให้การฟื้นฟูดูแลผืนป่าเกิดความยั่งยืน เพื่อส่งเสริมทางด้านอาชีพและรายได้ให้คนในชุมชนมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น รวมถึงความต้องการลดปัญหา ไฟป่าหมอกควันและฝุ่นละออง PM 2.5 ในพื้นที่

ปัญหาที่เกิดขึ้น

ในช่วงฤดูแล้งของทุกปีระหว่างเดือนธันวาคมถึงเดือนพฤษภาคม พบว่า ในพื้นที่ป่าชุมชนยังเกิดปัญหาไฟป่า จากข้อมูลจุดความร้อน (Hot spot) 5 ปีย้อนหลัง พบว่ามีหลายจุดที่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพในป่าชุมชน ซึ่งเป็นแหล่งอาหาร พืชสมุนไพร ที่ชุมชนพึ่งพิงอาศัยใช้ประโยชน์ และยังเป็นสาเหตุสำคัญก่อให้เกิดปัญหาวิกฤติหมอกควัน ส่งผลกระทบต่อการดำรงชีวิต เศรษฐกิจ สังคม สุขภาพอนามัยของพี่น้องประชาชน และมีผลกระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อม ทั้งนี้ คณะกรรมการจัดการป่าชุมชนและสมาชิกในองค์กรท้องถิ่นได้พยายามร่วมกันแก้ไขปัญหา มาโดยตลอด เช่น การจัดชุดลาดตระเวน การทำแนวกันไฟ แต่ยังไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร ยังมีข้อจำกัดอยู่หลายประการ

พันธกิจ/วัตถุประสงค์ของโครงการ

เพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์ป่าโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน

  1. อนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้ โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน หน่วยงานรัฐ และองค์กรท้องถิ่น
  2. ส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากป่าอย่างยั่งยืน ด้วยการใช้พันธุ์ไม้ท้องถิ่นและแนวทางที่เหมาะสมกับระบบนิเวศ
  3. สร้างจิตสำนึกและให้ความรู้ด้านการอนุรักษ์ แก่เยาวชนและประชาชนทั่วไปผ่านกิจกรรมและสื่อสารสาธารณะ
  4. ป้องกันและลดปัญหาไฟป่า หมอกควัน และฝุ่นละออง PM 2.5 ด้วยการลาดตระเวนและดูแลพื้นที่อย่างสม่ำเสมอ
  5. ส่งเสริมอาชีพและยกระดับรายได้ของคนในชุมชน เพื่อให้มีความเป็นอยู่ที่ดีควบคู่ไปกับการรักษาทรัพยากรป่า

รายละเอียดโครงการ

กิจกรรมที่จะทำ

  1. เพิ่มศักยภาพขององค์กรท้องถิ่นในการเตรียมความพร้อมรับมือกับสถานการณ์ป้องกันไฟป่า จากการฝึกอบรมสร้างความรู้ความเข้าใจ ถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการป้องกันและควบคุมไฟป่า สร้างความตระหนักถึงปัญหาจากสถานการณ์ไฟป่าให้กับสมาชิกในชุมชน
  2. การสร้างฝายชะลอความชุ่มชื้นและแนวกันไฟป่าเปียกจะช่วยสร้างความชุ่มชื้นให้กับผิวดิน สามารถกักเก็บน้ำไว้ในพื้นดินได้นานมากขึ้น ส่งผลให้เกิดไฟป่าได้ยากขึ้น
  3. เพิ่มศักยภาพของชุมชนในการรับมือกับสถานการณ์ไฟป่าที่เกิดขึ้น จากการสร้างหอดูไฟที่ใช้ ตรวจตราเฝ้าระวังไฟป่า มีเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่เพียงพอ ต่อการรับมือไฟป่า การจัดหาจักรยานยนต์ เพื่อลาดตระเวนป้องกันไฟป่า ทำให้การป้องกันและควบคุมไฟป่ามีประสิทธิภาพและประสิทธิผลมากขึ้น
  4. การจัดการเพื่อลดปริมาณเชื้อเพลิงในป่า นำใบไม้จากป่าที่เป็นเชื้อเพลิงมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ สร้างมูลค่าเพิ่มสำหรับใช้สอยในครัวเรือน ลดรายจ่ายสร้างรายได้ให้กับชุมชน
  5. สร้างกระบวนการมีส่วนร่วมในการจัดการป่าชุมชนขององค์กรท้องถิ่นร่วมกับภาคธุรกิจ และหน่วยงานของรัฐ ถือเป็นการยกระดับสิ่งแวดล้อมชุมชน ป่าชุมชนจะช่วยในการกักเก็บก๊าซเรือนกระจก และช่วยลดการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากสถานการณ์ไฟป่า ลดปัญหาหมอกควันและฝุ่นละออง PM 2.5
  6. เมื่อป่าชุมชนมีความอุดมสมบูรณ์ชุมชนก็จะได้รับประโยชน์จากป่าเพิ่มขึ้น ลดรายจ่ายเพิ่มรายได้ เศรษฐกิจชุมชนดีขึ้น มีการพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น สุขภาพอนามัยของประชาชนดีขึ้น คุณภาพสิ่งแวดล้อมดีขึ้น

ผลกระทบที่เกิดขึ้น (ด้าน ecological และสังคม)

  1. ชุมชนมีความตระหนักรู้และเข้าใจถึงผลกระทบจากสถานการณ์ไฟป่า เพิ่มการมีส่วนร่วมในการป้องกันและแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืน
  2. ความชุ่มชื้นของผิวดินเพิ่มขึ้น ดินสามารถกักเก็บน้ำได้ดี ส่งผลให้ระบบนิเวศโดยรวมมีความสมดุลมากขึ้น
  3. ชุมชนมีเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่เพียงพอในการป้องกันและจัดการไฟป่าอย่างมีประสิทธิภาพ
  4. การลาดตระเวนและป้องกันไฟป่ามีความต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ลดความเสียหายจากไฟป่า
  5. ทรัพยากรในป่าชุมชนสามารถนำมาใช้ในครัวเรือนได้อย่างมีคุณค่า สร้างรายได้และลดรายจ่ายของชุมชน
  6. ป่าชุมชนมีบทบาทในการดูดซับและกักเก็บก๊าซเรือนกระจก ลดการปล่อยก๊าซจากไฟป่า ช่วยลดปัญหาหมอกควันและฝุ่นละออง PM 2.5
  7. ความอุดมสมบูรณ์ของป่าชุมชนส่งผลให้ชุมชนได้รับประโยชน์มากขึ้นทั้งทางเศรษฐกิจ สุขภาพ และสิ่งแวดล้อม นำไปสู่คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นอย่างยั่งยืน

ความสำเร็จที่ผ่านมา

ป่าชุมชนมวกบ้านมวกเหล็กใน มีสภาพพื้นที่เสมือนกันชนระหว่างเหมืองอุตสาหกรรมปูนซิเมนต์ กับอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เป็นพื้นที่ของชุมชนซึ่งอยู่ร่วมกับป่าที่มีศักยภาพทั้งด้านทรัพยากรธรรมชาติ สัตว์ป่าหลากหลากหลาย และความพร้อมด้านวิสาหกิจท่องเที่ยวเชิงอนุรักษณ์ที่สูงมาก เช่น มีโถงถ้ำขนาดใหญ่สามารถเดินผ่านได้ยาวถึง 1.8 กม.ซึ่งเพิ่งเปิดนำเที่ยวเมื่อปีที่ผ่านมาเป็นครั้งแรกและมีบริการอาหารและขนมจากชุมชนท้องถิ่น, เขาหินปูนที่มีเลียงผาอยู่เป็นจำนวนมาก,มีการติดตั้งกล้องดักถ่ายภาพสัตว์ ( camera trap ) ที่สามารถตรวจพบสัตว์ป่าได้นานาชนิด เช่น ช้างป่า,กระทิง,เก้ง,กวาง,จิ้งจอก,หมี ฯลฯ และล่าสุดมีการค้นพบและถ่ายภาพยืนยันการมีอยู่ของ เสือลายเมฆ ซึ่งเป็นเสือขนาดเล็กที่มีอยู่น้อยมากในธรรมชาติ จัดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองประเภทที่ 1 ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พุทธศักราช 2535 และสถานะในไซเตสจัดอยู่ในบัญชีหมายเลข 1 (Appendix I)

แผนการดำเนินงานในระยะต่อไป/สิ่งที่ต้องการสนับสนุน

ด้านการอนุรักษ์

1) การฝึกอบรมป้องกันไฟป่า

2) การจัดทำแนวกันไฟ

3) การทำข้อมูลทรัพยากรในป่า

4) การติดตั้ง Camera Trap

5) การบวชป่าและทำบุญป่า

ด้านการฟื้นฟู

1) การปลูกต้นไม้ทดแทน

2) การเพาะกล้าไม้ของชุมชน

ด้านการพัฒนา

1) โครงการทำฝายธรรมชาติ

2) การทำศาลาที่พักขนาดเล็ก

3) ที่พักจุดลาดตระเวนและเก็บอุปกรณ์

4) โครงการทำแนวกันไฟ และเส้นทางศึกษาธรรมมชาติ

5) การพัฒนาอาชีพจากทรัพยากรในป่าชุมชน

ด้านการควบคุมดูแล

1) การติดป้ายกำหนดกติกา รวมถึงข้อกำหนดต่าง ๆ ภายในพื้นพื้นที่ป่าชุมชน

2) การกำหนดจุดทิ้ง/จัดแยกขยะ และแนะนำนักท่องเที่ยว หรือผู้มาทำกิจกรรมในพื้นที่

ด้านการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติในป่าชุมชน

1) การส่งเสริมการท่องเที่ยว ถ้ำทะลุถ้ำ

2) การส่งเสริมการนำเอาใบตอง ใบไม้ มาทำเป็นภาชนะรักษ์โลก

ภาพป่าชุมชนฯ

ภาพประกอบ

ภาพประกอบ

ภาพประกอบ

ภาพประกอบ

ภาพประกอบ

ภาพประกอบ

เว็บไซต์

เรียกดู