บทนำ
ระบบนิเวศเป็นแหล่งกําเนิดของ ดิน น้ำ ป่าไม้ ความหลากหลายทางชีวภาพ นับเป็นโครงสร้างทางชีววิทยาที่จําเป็นต่อการอยู่รอดของสรรพชีวิต และค้ำจุนความอยู่รอดของโลก ระบบนิเวศทําหน้าที่หลายประการ เช่น ช่วยรักษาความสมดุลของวัฏจักรพลังงาน น้ำ และบรรยากาศ ควบคุมการหมุนเวียนของสารอาหารในดิน ป้องกันการชะล้างพังทลายของดิน รักษาคุณภาพอากาศ สร้างแหล่งเก็บกักน้ำตามธรรมชาติเป็นแนวป้องกันคลื่นลม รวมทั้งป้องกันภัยพิบัติ และเป็นแหล่งนันทนาการ รวมทั้งเป็นแหล่งอนุรักษ์พันธุกรรมของพืชและสัตว์ที่เป็นอาหารและยาสำหรับชุมชน ซึ่งนําไปสู่การสั่งสมภูมิปัญญาและวัฒนธรรมที่สืบทอดมาจากอดีตจนถึงปัจจุบัน การทําหน้าที่ของระบบนิเวศก่อให้เกิดประโยชน์ทางเศรษฐกิจทั้งทางตรงและทางอ้อม เป็นแหล่งกําเนิดของสินค้าและบริการในสังคมอย่างต่อเนื่อง จากการประเมินสถานการณ์ที่ผ่านมา พบว่าแนวทางการอนุรักษ์ที่ดําเนินการโดยภาครัฐเพียงส่วนเดียวไม่สามารถต้านทานแรงกดดันและปัจจัยคุกคามที่เพิ่มขึ้นได้ ดังนั้นจึงมีการคิดค้นแสวงหากลไกและมาตรการใหม่ๆ เพื่อสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมและจูงใจให้ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง เกิดความตระหนักถึงคุณค่าและมูลค่าของระบบนิเวศอย่างแท้จริง
มาตรการจูงใจต่างๆ เพื่อการลงทุนในทรัพยากรธรรมชาติ และสร้างรายได้จากการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ มาตรการจูงใจและกลไกที่เกิดขึ้นในช่วงที่ผ่านมา อาทิเช่น คาร์บอนเครดิต (Carbon Credit) Reduction Emission from Deforestation and Forest Degradation: REDD, Payment for Ecosystem Services: PES เป็นต้น
สำหรับรายงานการศึกษาเรื่อง Payment for Ecosystem Services (ในรายงานฉบับนี้จะใช้ตัวย่อว่า PES) จะศึกษาเรื่องที่สำคัญใน 5 ประเด็นได้แก่ 1. ข้อเท็จจริง (Factsheet) เกี่ยวกับ PES 2. ความสอดคล้องระหว่าง PES กับ SDGs และ ESG 3. ทำไม PES ให้หลักประกันความยั่งยืนและความคุ้มค่ามากกว่า Carbon Credit 4. กรณีศึกษาในประเทศไทย และ 5. มาตรฐาน UN และเกณฑ์ในการจัดทำ PES ของอังกฤษ โดยมุ่งหวังเพื่อใช้เป็นส่วนหนึ่งในปัจจัยยความสําเร็จในการดําเนินงานเรื่อง PES ของไทย คือ การผลักดันเชิงนโยบายจากผู้นําทั้งระดับชาติและท้องถิ่น การมีกฎระเบียบ กระบวนการและแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจน ความยินดีที่จะจ่ายของภาคเอกชน การสนับสนุนทางเทคนิควิชาการจากองค์กรระหว่างประเทศในการวางระบบ รวมทั้งการพัฒนาขีดความสามารถของบุคลากรและชุมชน เพื่อการบริหารจัดการโครงการ รวมทั้งการบูรณาการภาคส่วนที่เกี่ยวข้องให้เข้ามาทํางานร่วมกัน